Çocuklarla Nasıl Oynamalıyız?

Oyun özeldir. Sadece eğlenceli değil, aynı zamanda çocukların gelişimi için de kritik öneme sahiptir. Oyun, onları çevreleyen dünyayı öğrenme biçimleridir. Oyun yoluyla, bebekler ve küçük çocuklar yeni beceriler edinir, hayal güçlerini ve yaratıcılıklarını keşfeder, diğer insanlarla ilişki kurmayı ve sürdürmeyi öğrenirler. İster oyuncak arabaları öne-arkaya sürün, ister çorapları kukla olarak kullanıp oyuna dahil edin; her tür oyun çocuk için yeni beceriler öğrenmek ve uygulamak için birden fazla fırsat sunar.

Ebeveyn olarak, çocuğunuzun ilk ve en sevdiği oyun arkadaşısınız. Yaşamının en başından itibaren siz onun bezini değiştirirken veya yemek yedirirken dahi; o, bunu bir oyuna dönüştürmenin yolunu mutlaka bulur. Bu oyunlar sırasında eğlenir, gözlemler, deneyimler ve öğrenir.

İşte size oyun zamanlarını çocuğunuzun dünyayı keşfedebilmesi adına daha verimli hale getirebilecek 6 ipucu:

1- Çocuğunuzun Yönlendirmelerini Takip Edin

Bebeğiniz veya çocuğunuz için bir nesne, oyuncak veya aktivite sağlayın ve ardından onunla ne yaptığını görün. “Doğru” yol değilse sorun değil… Size “yeni bir yol” göstermesine izin verin. Bu çocuğunuzun öz-değerini geliştirecek bir yaklaşım olacaktır. Sizin müdahaleniz olmadan kendi kurduğu yolda o yola verdiğiniz değeri hissedecektir.

2- Yavaş Olun

Çocuğunuza bir oyuncağın nasıl çalıştığını göstermek, ona bir şey öğretecek olmak sizi çok heyecanlandırıyor olabilir fakat bunu onun için her zaman yapmaktan kaçının. Başlangıç için oyunun ilk adımını siz atabilirsiniz ancak önemli olan denemesi için onu cesaretlendirmeniz. Ona gerektiği kadar yardımcı olarak çocuğunuzu yeni beceriler öğrenmeye motive eder.

3- Çocuğunuzun Verdiği Sinyalleri Okumaya Çalışın

Çocuğunuz bir oyundan sıkıldığını ya da oyunun onu zorladığını konuşarak ifade edebilecek bir yaşta olmayabilir, fakat sesini, yüz ifadelerini ve jestlerini kullanarak da kendini ifade etmenin yollarını bulacaktır. Sinyalleri takip etmek size çocuğunuzun hangi aktiviteleri tercih ettiğini de söyleyebilir ve çocuğunuzu daha iyi tanımanızı sağlar.

4- Oyun Alanınızı Kontrol Edin

Bölge çocuk dostu ve güvenli mi? Çok fazla gürültü veya dikkat dağıtıcı şeyler var mı? Alanı keşfetmek güvenli mi? Bu, koşmak, top atmak veya resim yapmak gibi seçtiğiniz etkinlik için iyi bir yer mi? Oyuna başlamadan önce oyun oynayacağınız alanı kontrol etmek oyun sırasında oluşabilecek bir kazayı önlemesi adına önem taşıyabilir.

5- Tekrarlamasına Müsaade Edin

Bu şeyleri tekrar tekrar yapma arzusu, anneler ve babalar için heyecan verici olmak zorunda olmasa da küçük çocukları için olabilir. Yeni karşılaştıkları şeylerin hepsi onlar için zorlu bir görev gibidir ve bu görevde ustalaşmak için pratik yapma ihtiyacı duyarlar. Nihayet tek başlarına yapabildiklerinde ise yetkinliklerini -başarılı ve akıllı varlıklar olduklarını hissederler. Bir şeyleri tek başlarına yapabildikçe yeni şeyler öğrenmek için olan istekleri de artacaktır. Bu sebeple, bir dahaki sefere bir oyuncakla oynamaktan sıkıldığınızda o oyuncağı saklamadan önce, tekrarlamanın çocuğunuzun gelişiminde oynadığı temel rolü hatırlayın.

6- Oyunu ve Oyun Alanını Çocuğunuzun İhtiyacını Karşılayacak Şekilde Uyarlayın

Özel ihtiyaçları olan bir çocuğun ebeveyni olabilirsiniz. Sizin için oyun oynamak başlı başına bir zorlanma alanı olabilir. Yine de, tüm çocuklar oyun yoluyla öğrenir ve herhangi bir oyun etkinliği bir çocuğun benzersiz ihtiyaçlarını karşılamak için uyarlanabilir.

Belli kriterleri dikkate almanız oyun zamanını çocuğunuz için eğlenceli, oyun ortamını da uygun bir hale getirmenize yardımcı olabilir:

• Çevreyi düşünün. Çevrede çocuğunuzun rahat edeceğinden daha fazla ses ya da ışık var mı? Oyun alanınızdaki arkaplan gürültüsü nasıl? Etrafta başka çocuklar var mı? Çocuğunuz bulunduğu ortamda rahat gözükmüyorsa daha az uyaranın olduğu bir ortam deneyebilirsiniz. Rahat olmadığı bir ortamda kendini ifade etmesi de zor olacaktır.
• Çocuğunuz yeni şeylere nasıl tepki veriyor? Bazı bebekler ve küçük çocuklar uyaranlardan kolayca etkilenebilirler. Oyuna bir oyuncak veya nesne ile başlayın ve yavaş yavaş yenilerini eklediğinizde çocuğunuzun ne tepki verdiğini gözlemleyin. Belli bir oyuncağa dokunmak onu tedirgin ediyor olabilir veya bir oyuncağın çıkardığı ses onu korkutuyor olabilir.
• Çocuğunuz farklı dokulara, kokulara ve tatlara nasıl tepki veriyor? Örneğin, bazı nesneler küçük çocuğunuzun dokunması ve tutması için özellikle eğlenceli olabilir. Çocuğunuzun sinyallerini okuyun ve oyun deneyimini buna göre değiştirin.
• Akranları dahil edin. Çocukların da arkadaşlık ilişkileri geliştirmesi, kurabilmesi çok önemlidir. Oyun günleri düzenleyin veya çocuğunuzun park veya kitaplık hikayesi saati gibi diğer çocuklarla oynama fırsatı yaratmaya çalışın. Akranlarla eğlenmek; çocukların paylaşım, çatışma çözme ve empati gibi sosyal becerileri öğrenmesinin ve okul ortamına hazır hissetmesinin önemli bir yoludur.

Unutmayın ki öz değerimizin ilk şekillendiği yer aile yaşantılarımızdır. Çocuğunuzla ne kadar oyun oynar, onun yarattığı dünyaya katılırsanız kendisini o kadar değerli hissedecektir.

Kaynakça:

Tips on Playing with Babies and Toddlers. (n.d.). https://www.zerotothree.org/resources/1081-tipson-playing-with-babies-and-toddlers sitesinden derlenmiştir. 

Yazan: Psk. İrem Bulut